SANAYİCİ GÖZÜNÜ TMO'YA DİKTİ

Gerek üreticilerde gerekse stokta fındığın neredeyse tükenmesi üzerine sanayicinin gözü TMO’ya döndü. Sanayiciler TMO’nun fındığı piyasaya sürmesini beklerken, üreticiler ise fiyatların toparlanma aşamasında olduğunu belirterek, piyasaya fındık vermemesini istiyor.

Üç sezon önce düşük rekolte nedeniyle serbest piyasada 20 liraya kadar yükselen, son iki sezonda ise fiyatı artan rekolte ile 8 liraya kadar gerileyen fındığa Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) müdahale etmiş ve piyasadan arz fazlası ürünü toplamıştı. İki sezondur fiyatlar düşmesin diye arz fazlasını toplayan TMO’nun stoklarında 140 bin ton fındığın birikmesi ve bunun ‘nasıl değerlendirileceği’ sorusu üretici ve sanayicinin gözünün bu stoklara çevirmesine neden oldu. Ürün bulmada sıkıntı yaşayan sanayici, TMO’dan piyasaya fındık sürmesini beklerken, üretici de fiyatların toparlanma aşamasında olduğunu belirterek, piyasaya fındık vermemesini istiyor. Ufak çaplı tüccar açıkta yakalandı Sezon başında faiz ve kur kaynaklı maliyet artışının küçük esnafa stok şansı vermediğini kaydeden fındık brokeri Osman Çakmak, “Ufak çaplı tüccar ve üreticinin elinde 2017 sezonu ürününde yüzde 20-25 stok var. Büyük çoğunluğu sezon başında elinde ne varsa tutturabildiği fiyattan sattı. Yüzde 75’i de piyasada güçlü olan 20 civarında büyük sanayici ve TMO’nun elinde. Bunların dışında 150’ye yakın ufak çaplı zahireci (manav) var. Ufak tüccar yurtiçi ve yurtdışından ufak da olsa gelen talepler için piyasadan mal almak istiyor. Bu durum piyasada arz talep dengesini bozdu. Fiyatlar yukarı yönde hareket ederek 10-10.50 lira bandında seyrediyor” dedi. Avrupalı alıcı Mayıs ve Haziran’a kadar rahat Avrupalı büyük alıcılar Mayıs- Haziran’a kadar olan ihtiyacını tedarik etmiş durumda diyen Çakmak şöyle devam etti: “Şimdi fiyatı belirleyecek olan 2018-2019 rekoltesi. O da hava muhalefetine bağlı. Eğer hava şartları istenilen düzeyde ve rekolte de beklentileri karşılayacak düzeyde gerçekleşirse fiyat normal olur. Aksi durumda ise fiyat hareketi yukarı doğru seyrine devam eder.” Bir kilo fındığın TMO’ya maliyetinin 14 lira civarında olduğunu vurgulayan Çakmak, “Fındık üreticisi ve sanayicinin beklentisini karşılamak için burada TMO’nun tutumu çok önemli” diye konuştu. TMO maliyetinin üzerine kâr koymalı Eski Giresun Ticaret Borsası Başkanı, Keşap Fındık Üreticileri Derneği Başkanı Özer Akbaşlı da, “TMO maliyetinin altında piyasaya ürün vermemeli. Bu depolama, finans ve lojistik maliyetleri hesaplandığı zaman 10 liralık fındığın maliyeti TMO’ya 13-14 lira. TMO bunun üzerine kâr koyarak piyasaya ürün verirse dengeleri korur. Bu 14-15 liralık TMO fiyatı gelecek sezon yeni ürünün fiyatını da en düşük bu sınırdan başlatır” ifadelerini kullandı. Uluslararası piyasada en büyük tedarikçinin Türkiye olduğunun altını çizen Akbaşlı, “Eğer talep varsa ve ürünün gerçek değerini veriyorsa, Türkiye’nin pazar kaybetmemesi için bu talebi ülke olarak karşılamak zorundayız” değerlendirmesini yaptı. “TMO’nun piyasaya girmesini istemek erken” Yeni yılla birlikte piyasanın hareketlenmeye başladığını kaydeden Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Başkanı Sabahattin Arslantürk, TMO’nun piyasaya Mart’tan önce ürün vermemesi gerektiğini söyledi. Arslantürk şöyle devam etti: “Arzın talebi karşılama oranında ufakta olsa bir gerileme var. Bu da fiyatı biraz yukarı çekti. Fısıltı lobisi tekrar harekete geçti. Piyasada ihtiyacı karşılayacak ürün var. TMO piyasa dengelerini gözeterek hareket etmeli. Fındığın bir maliyeti var. İhtiyaç duyulduğunda o günkü piyasa koşullarında TMO’da maliyetinin üzerine kâr koyarak satmalı. Aksi takdirde hem üretici hem de sanayiciye zarar verir. Gelecek sezon ürünlerini de olumsuz etkiler.”                                                                                                                   Kaynak: Dünya Gazetesi