'FINDIK 5 FİRMANIN TEKELİNE BIRAKILDI'

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, hazırladığı fındık raporunda, fındığın beş firmanın tekelinde olduğunu açıklarken, “Kavga ulus ötesi fındık tekelleri ile ülkesi tarafından yalnız bırakılan fındık üreticileri arasındadır.” dedi.

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, TBMM’de yaptığı basın açıklamasında fındıkla ilgili raporunu paylaştı. Raporunda fındığın milli ürün olmaktan çıktığını söyleyen Sarıbal, Fiskobirlik’i de eleştirdi. Dünyada bademden sonra en çok üretimi yapılan sert kabuklu meyve olan fındığın üretim alanlarının yüzde 80'inin Türkiye'de bulunduğunu anımsatan Sarıbal, Türkiye'yi İtalya, Gürcistan ve İspanya'nın izlediğini söyledi. Fındığın yüzde 90'dan fazlasının Avrupa'da tüketildiğine değinen Sarıbal, Türkiye'nin en önemli ihraç ürünü olan fındığın buna rağmen özel bir politika izlenerek desteklenmediğini savundu. Ürünün çok sayıda üreticisi olmasına karşın az sayıda alıcıyla karşılaştığını, bunun da serbest piyasa şartlarının oluşmasını engellediğini belirten Sarıbal, “Fındık yetiştiriciliği Karadeniz Bölgesi’nde yaklaşık 2 milyon üreticinin (400 bin aile işletmesinin) geçim kaynağını oluşturmaktadır. Fındıkta yaşanan kavganın ve kooperatiflerin tasfiyesinin asıl amacı fındık üreticilerinin altın tepside ulus ötesi tarım ve gıda şirketlerine peşkeş çekilmesinden başka da bir şey değildir. Kavga ulus ötesi fındık tekelleri ile ülkesi tarafından yalnız bırakılan fındık üreticileri arasındadır.” Fiskobirlik’in tabela örgütüne dönüştürüldüğünü savunan Sarıbal, “2000’li yılların başında, Türkiye’de tarımı çökertmek ve böylelikle kendi ürün fazlalarına yeni pazarlar yaratmak için, emperyalizmin uluslararası mali örgütlenmelerinden IMF ve Dünya Bankası, mevcut tarımsal destekleme sisteminin tümüyle ortadan kaldırılarak, tarım sektörünün giderek artan boyutlarda piyasa güçlerine teslim edilmesi için “reformlar” dayattılar. Yeni dünya ekonomik düzenine yapısal uyum programı çerçevesinde dayatılan özelleştirme saldırısından Tarım Satış Kooperatifleri de payını aldı. Fiskobirlik fındık üreticilerinin haklarını korumak için mücadele eden bir örgüt değil; tüccarların her türlü ayak oyunlarıyla at koşturduğu bir yapıya doğru hızla yol aldı. Gelinen süreçte çiftçiden koparılarak bir tabela örgütüne dönüştürüldü. “BEŞ FİRMA TEKİLİNDE” Fındık piyasasının 5 yabancı şirket tarafından yönlendirildiğine işaret eden Sarıbal, “Dünyanın en büyük dört çikolata üreticisinden biri olan İtalyan Ferrero, 2014 yılında dünyanın en büyük fındık ihracatçısı ve 12 yıldır Türkiye’nin ihracat şampiyonu olan Oltan Gıda’yı satın aldı. Ferrero Nisan 2017’de Oltan Gıda’nın ismini “Ferrero Fındık” olarak değiştirdi. Ferrero’nun dünyada yaygın olarak tüketilen ve kendi pazarında jenerik ürün niteliğine yaklaşan Nutella’nın üretiminde fındık kullanılmaktadır. Günümüzde üretilen fındığın yarısını beş firma alıp-ihraç etmektedir. Fındık piyasası “serbest” değil, “tekelci” yapıdadır. 2015 yılında toplam 2,8 milyar dolarlık fındık ihracatının yüzde 46’sı üç ulus ötesi şirket tarafından (Oltan/Ferrero 827 milyon $, Progıda 352 milyon $, Stelliferi 125 milyon $) gerçekleştirilmiştir.” “FINDIK FİYATLARI YERDE SÜRÜNÜYOR” Fındık fiyatının yerlerde süründüğünü ifade eden CHP’li Sarıbal, “Fındık piyasasında güçlü bir müdahale kurumu bulunmadığı için piyasa birkaç şirketin inisiyatifine kalmıştır. Tekelleşmeden dolayı piyasada arz/talep dengesi sağlanamamaktadır. Bu nedenle 2015-2016 sezonu başında kilosu 15 TL olan fındık fiyatı 9 TL'ye kadar düşmüştür. Tarım Bakanı referandumdan sonra Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) fındık almaya başlayacağını açıkladı. Ancak dağ fare doğurdu, fındığın fiyatı 10 Lira olarak belirlendi.” “ÖNERİLER” Fındıktaki çözüm önerilerini de sıralayan Sarıbal, “Fiskobirlik fındık üreticilerinin üretimden pazarlamaya kadar zincirin her halkasına sahip olacakları ve yönetimini demokratik şekilde belirleyecekleri bir yapıya kavuşturulmalıdır. Fındık üreticilerinin bağımsız olarak sendikal örgütlenmesini sağlayacak iç hukuk düzenlemeleri yapılmalıdır. Fındık üreticileri eksiksiz sosyal güvenceye kavuşturulmalıdır. Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun’un şirketler lehine olan hükümleri kaldırılmalıdır. Alan bazlı gelir desteği uygulaması verim ve kaliteyi ön planda tutan bir modelle devam ettirilmelidir. Mevsimlik fındık işçilerinin çalışma koşulları iyileştirilmeli, fındık hasadında çocuk emeği kullanılmamalıdır.”