Şu günlerde siyasilerin seçim vaadleri olan taşeron işçilere kadro sözü çerçevesinde 700 bin işçinin kadroya alınması gündemde. Bunlar taşeron işçiler. Bu işçilerin durumu 5510 sayılı kanuna göre 4 1a, 4 1b ve 4 1c diye ayrımı yapılır. Peki ne demektir bunlar;
5510 sayılı kanun Madde 4 –Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından;
a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,
b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,
3) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,
4) Tarımsal faaliyette bulunanlar,
c) Kamu idarelerinde;
1) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar,
2) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca açıktan vekil atananlar, sigortalı sayılırlar. Bunlar 5510 sayılı kanuna göre çalışanlar. Peki 657 sayılı Kanuna göre 4a 4 b ve 4 c liler Hangileridir?
657 sayılı Kanun madde 4 – A) Memur:
Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur sayılır.
B) Sözleşmeli personel:
Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Bakanlar Kurulunca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde kurumun teklifi ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca vizelenen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.
C) Geçici personel:
Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimselerdir.
D) İşçiler:
(A), (B) ve (C) fıkralarında belirtilenler dışında kalan ve ilgili mevzuatı gereğince tahsis edilen sürekli işçi kadrolarında belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan sürekli işçiler ile mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan geçici işçilerdir.Bunlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz.
Bir de şu günlerde taşeron işçi diye gündemi habire meşgul eden bir konu daha var ki, çıkın işin içinden çıkabiliyorsanız. Taşeron…
Bir işin bir bölümünü , esas işi yapan kurum ya da kişiden alarak , o işi yapmaya başlayan kişi, kurum ya da firmaya taşeron adı verilir. Taşeron kavramını yasalarda “alt işveren” olarak geçmektedir.
Taşeron iş yapan firmalarda çalışan işçilere (emekçilere) taşeron işçi denir.
Taşeron işçiler bir işin esas bölümünde değil de işin asıl yürümesine yardımcı olan yan kollarda görevlendirilen kişilerdir.
İlçemizde bu iş kolu genellikle milli eğitim Camiasında bulunmaktadır. Hastaneler de bu hizmetten yararlanmaktadır.
Taşeron çalışanları kadroya alacağını söyleyen yetkililer peki 4 C ‘li olarak çalışanları ne yapacak acaba. Bunların tek suçu yıldı sekiz veya on ay kadar çalışmak mı? Burada biraz daha dikkatli davranılması gerekir diye düşünüyorum.
Ha taşeron ha 4 C ‘liler hepsi de belirli kişilerin tavassutu ile işe alınan kişilerdir. Gerçek işe ihtiyacı olanlar bu işlere uzanamıyorlar. Kişinin paraya ihtiyacı yok, eşini taşeron işçi olarak çalıştırılabilmesi için nice siyasileri devreye sokabiliyor. Gerçek ihtiyacı olanları ise bu işinden olabiliyor.
Bana kalırsa sanki popülist bir siyaset güdüyoruz gibi geliyor bana, en yukarıdan en aşağısına kadar….
Sendika toplu sözleşme imzalıyor, 43 maddelik sözleşmenin yarısından fazlası 4 C kapsamındaki çalışanların hakları, KİT lerde çalışan hakları. Peki 4 A kapsamında çalışana yıllık enflasyon farkı ve normal zam yeterli deniyor. Allah aşkına bu memur sendikaları ne iş yapar. Kimin hakkını korur ben bir türlü 15 yıllık sendikalıyım bir türlü çözemedim.
Şu ana kadar devlet memurunun hakkını savunan hiçbir sendika göremedim, hepsi de kendileri için çabalıyorlar. Kendilerine memur aylığından yapılacak kesintinin peşindeler. Bu kesintiyi belirli bir katsayıya bağladılar. Peki ya diğer haklar. Hani işe göre ücret, hani performansa göre ücret vs.
Onlar gelecek sayıda verilecek zannedersem.
Hepimiz popülist politika uyguluyoruz. Kendi düşüncemize, kendi çıkarımıza, kendi geleceğimize göre iş yapıyoruz….
Allah’ın rızası ve çalışan memnuniyeti için iş yapanı ve çalışanı göremiyorum, gören varsa söylesin….