Nuri KAHRAMAN
Köşe Yazarı
Nuri KAHRAMAN
 

KANDİL MÜBAREK, ŞİVLİLİK BAL-BÖREK…

Mevzuyu kaynaklarından aktaralım derken yanımızda buna dâir, Konya Büyükşehir Belediyesi’nin bastırarak tüm ilkokul öğrencilerine dağıttığı, dolayısıyla Selçuklu Şerife Akkanat İlkokulu talebesi torunum Nilüfer vâsıtasıyla bizim de inceleme fırsatı bulduğumuz, hattâ Ordu’ya kadar getirdiğimiz ve şu an elimizde bulunan kitap bu meyanda pratik bir kaynak.    BENİM ŞİVLİLİK KİTABIM    Konya BB Başkanı Uğur İbrâhim ATALAY’ın adı geçen kitabı takdimi bize konuyu genel hatlarıyla açıklıyor:  “Sevgili Çocuklar;  Konya’mıza özgü bir gelenek olan Şivlilik heyecanını sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyorum.  İnanıyorum ki bu özel gün siz kıymetli çocuklarımızın zihninde en güzel hatıralara vesile olacak ve Şivlilik geleneğimiz sizlerle birlikte nesilden nesile devam edecektir.   Şivlilik gününü büyük bir coşkuyla kutlarken bu kültürel mirasımızı bizlere armağan eden ecdadımızı unutmayalım.  Şivlilik kutlamaları dolayısıyla arkadaşlarımızla aramızdaki sevgiyi, saygıyı, paylaşmayı ve yardımlaşmayı artırmaya özen gösterelim.  Sizler, yarınlarımız için umudumuzsunuz.  Sizler, sahip olduğumuz en değerli hazinesiniz.  Elinize ulaşan hediyelerle bu güzel günde yaşadığınız sevinç ve mutluluğun daha da çoğalmasını ümit ediyor, mübarek üç ayların başlangıcını ve yarıyıl tatilinizi yürekten tebrik ediyorum.  Hepinizi sevgiyle kucaklıyor, gözlerinizden öpüyorum.”    HEDİYE KUTUSU, BAYRAM COŞKUSU…    Biz Şivlilik Hediye kutusundaki kitabı getirdik sâdece. Kutuda çocukların hoşuna gidecek çikolatadan şekere, kalemden silgiye, leblebiden kuru üzüme, bisküviden krakere, gofretten lolitopa, meyve suyundan boya kalemine; şu an hepsini hatırlamadığım ve fotoğraftan seçemediğim (birini seçtim TORKU MİNİKİ diyor), plâstik legovârî şeyler de var. Nerden baksanız sevgili, sevimli, çocuklar için mutluluk verici.  Kitap elimde. 48 sayfalık kitabı anlatmaya kalksak ayrı bir yazı eder. Konu başlıkları vermekle yetinelim:  Sağlıkla başlıyor; Konu: Otizm nedir, belirtileri nelerdir?  Matematik, Türkçe, Hayat Bilgisi öğretici, bol resimli testler.  CÜZDAN, GÜLERYÜZ ve DAĞINIK ODA hikâyeleri ve bunlara dâir sorular, testler.    ÖNCE SELÂM, SONRA KELÂM…    Bir sayfa selâma ayrılmış: Selâm vermek sünnet, almak ise farzdır. Birlikte oturulan bir cemaatin yanından kalkılacağı zaman da gelindiğinde olduğu gibi selam verilmesi sünnettir.  “Binitli olan yürüyene, yürüyen oturana, sayıca az olan çok olana selâm verir.” BUHÂRÎ-MüSLİM  Haydi etkinliklerle oyun oynayalım… Her daireyi numaraya göre boyayalım…  Renkli fırfır yapalım… Uçurtma yapalım… Hacıyatmaz yapalım…  Abdest alırken okunacak dua ve meâli…  Ters yöne bakan ördeği bulunuz, Ağacın tanıtımı gibi çizgili, şekilli, resimli bilmeceler, bulmacalar…    HZ. NUH’UN (AS) DUÂSI    Kitabın bir sayfasında yer alıyor; resim de çizilmiş, âyetin Arapçası, sûre ve numarası da verilmiş olarak Hz. Nûh’un (AS) duâsı. Meâli şöyle:  Eğer beni bağışlamaz ve esirgemezsen, ben ziyana uğrayanlardan olurum! Hud Sûresi 57. Âyet    HOCA OKUMAYI ÖĞRETİYOR!    Adamın biri yoldan geçen Nasreddin Hoca’yı durdurmuş;  Hocam, bana okumayı öğretir misin? Demiş. Hoca da;  Tamam deyip hocanın camına bir taş atmış. Adam şaşırarak:  Aaaaa, diye bağırmış.  Nasreddin Hoca adama dönerek:  Yarın yanıma gel de “Eeeee”yi de öğreteyim demiş!    Kitap ta, Hoca’yı örnek alarak bu fıkra üzerinden sorularla çocuklara bir şeyler öğretmeye, okuduğunu anlamaya ve anlatabilme kâbiliyetini kazandırmaya çalışıyor.  ÇAMLICA ÇOCUK; BİZE BU GEREK!    Biz konuyu biraz daha açmak adına, yazının başında araştırırken tevâfuk ettiğimiz ve varlığını öğrenmekten mutluluk duyduğumuz ÇAMLICA ÇOCUK DERGİSİ’nde yer alan, Halil Karaca imzalı ŞİVLİLİK ile ilgili konuyu çocuk diliyle ele alan pratik yazıyı veriyoruz kendilerine teşekkürlerle berâber şimdi de:       DUYULMAMIŞ BİR GÜZELLİK…      “Merhaba! Benim adım Ali. Sen de kimsin diye sorarsanız; Konya’da yaşayan bir çocuğum. Siz değerli arkadaşlarıma bir şeyden bahsedeceğim. Bunu daha önce hiç duymadığınıza eminim.    Evet, anlatacağım şey: Şivlilik. “Aa! Şivlilik de neymiş?” dediğinizi duyar gibiyim. Sizi daha fazla meraklandırmadan hemen konuya geçiyorum. Şivlilik; Konya Yöresi’ne has bir gelenektir. Konya’nın kültürel bir mirasıdır. Kandil yahut yemeklik gibi manalara gelse de tam olarak kelime anlamı bilinmemektedir. Ben, fazla kelimelere takılmadan Şivlilik günü neler yaptığımızı anlatayım.    REGÂİP ERTESİ; YA DA ŞİVLİLİK…    Şivlilik günü mübarek Regaip Kandili’nin ertesi günüdür. Bu günde biz çocuklar sabah namazını kıldıktan sonra evlerimize geliriz. Güzelce kahvaltımızı yaparız. Sonra elimize Şivlilik torbalarımızı aldığımız gibi sokağa fırlarız. Sokağın başında arkadaşlarımızın gelmesini bekleriz. Bütün arkadaşlarımız tamam olduğunda, Şivlilik zamanı başlamış demektir…    KAPI KAPI GEZERİZ!    Arkadaşlarımızla birlikte akşama kadar kapı kapı gezeriz. Kapıların zillerini çalar; “Şivliliiik! Şivliliiik” diye bağırırız. Kapı açıldığındaysa “KANDİLİNİZ MÜBAREK OLSUN” der ve sonra şu maniyi söyleriz:    Şivli şivli şişirmiş,  Erken kalkan pişirmiş.  İki çörek, bir börek,  Bize Şivlilik gerek.    Kapıyı açan ev sahipleriyse önceden Şivlilik için hazırladıkları yemişleri getirirler. “Hoş geldiniz! Sizin de   Kandiliniz mübarek olsun çocuklar”  diyerek, güler yüzle karşılarlar. Biz de torbalarımızı, poşetlerimizi açarız. Onlar da hazırladıkları ikramları torbalarımıza,  poşetlerimize koyarlar.  Şivlilik ikramları; önceleri kuru kayısı, kuru üzüm, kırık leblebi, leblebi şekeri, akide şekeri olurdu. Günümüzdeyse bunların yanında gofret, bisküvi ve çikolata da ikram ediliyor.    ŞİVLİLİK BAHANE, MUHABBET ŞAHANE…    Keşke bu güzel adetimiz sadece Konya’yla sınırlı kalmasa. Tüm dünyada mübarek Regaip Kandili’nin ertesi günü bütün çocuklar sevindirilse. Unutmayın! ŞİVLİLİK BAHANE, MUHABBET ŞAHANE…”    ANLATMAKLA ANLATILAMAZ!    Geçen sene Konya’da SELÇUKLU KONGRE MERKEZİ’ndeki Şivlilik etkinliklerine bizzat katıldığımızı belirtelim, daha doğrusu hatırlatalım. Bu, etkinlikten öte hafta boyu süren bir festivâl niteliğinde. Öyle hoşumuza gitmiş, telefondan canlı yayın da yapmıştık. Ayrıca yazılar da yazmıştık. Görmek gerek, anlatmakla anlatılmaz.    FAYDA VE GÜZELLİKLERİ ÇOK…    Şivlilik döneminde müthiş bir ekonomik hareket te oluyor. Hediyelikleri bulmak zorlaşıyor. İlgili emtialar hemen tükeniyor. Yetişen alıyor yâni. Düşünsenize, her öğrenci sınıfa şivlilik getirip arkadaşlarına ikram etmeye çalışıyor. Böylelikle ikram etmeyi, paylaşmayı, selâm vermeyi, arkadaşının yüzüne bakmayı öğreniyor.   Faydaları saymakla bitmez. Özellikle günümüz ekrana ve köşesine kapanma hâli çağında bunların çok değerli şeyler olduğu açık.  Biz son olarak bu geleneğin irfânî bir temelinin de var olduğunu biliyoruz ve geçen dönemki yazılarımızda anlatmıştık. Zâten geleneğin espri ve muhtevasından kaynağının bu güzellik ve özelliği de anlaşılıyor.    BÜTÜN BELDELER, ENVÂÎ ÇİÇEKLER…    Sözü bağlarken, keşke bütün diyârlarımızda çocuklar böyle sevindirilse, çocuksu, temiz duygular ülkemiz ve coğrafyamız başta olmak üzere tüm dünyâda yaşasa ve yaşatılsa diye temennî ediyor, Üç Aylarımızın maddî-mânevî bereketler getirmesi, milletimiz, coğrafyamız ve insanlığın hayrına tecelli etmesi, çocuklarımıza bu süreci bir bayram olarak başlatıp yaşatan ŞİVLİLİK günlerinin ümit çiçeklerimiz çocuklarımızın mânâ çiçeklerinin müzdâdına medâr olması niyâzıyla cümleye içten sevgiler, saygılar sunuyor, tüm canlara sevdikleriyle berâber idrâk edecekleri sonsuz mutluluklar diliyoruz wes’selâm… 
Ekleme Tarihi: 26 Ocak 2023 - Perşembe

KANDİL MÜBAREK, ŞİVLİLİK BAL-BÖREK…

Mevzuyu kaynaklarından aktaralım derken yanımızda buna dâir, Konya Büyükşehir Belediyesi’nin bastırarak tüm ilkokul öğrencilerine dağıttığı, dolayısıyla Selçuklu Şerife Akkanat İlkokulu talebesi torunum Nilüfer vâsıtasıyla bizim de inceleme fırsatı bulduğumuz, hattâ Ordu’ya kadar getirdiğimiz ve şu an elimizde bulunan kitap bu meyanda pratik bir kaynak. 

 

BENİM ŞİVLİLİK KİTABIM 

 

Konya BB Başkanı Uğur İbrâhim ATALAY’ın adı geçen kitabı takdimi bize konuyu genel hatlarıyla açıklıyor: 

“Sevgili Çocuklar; 

Konya’mıza özgü bir gelenek olan Şivlilik heyecanını sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyorum. 

İnanıyorum ki bu özel gün siz kıymetli çocuklarımızın zihninde en güzel hatıralara vesile olacak ve Şivlilik geleneğimiz sizlerle birlikte nesilden nesile devam edecektir.  

Şivlilik gününü büyük bir coşkuyla kutlarken bu kültürel mirasımızı bizlere armağan eden ecdadımızı unutmayalım. 

Şivlilik kutlamaları dolayısıyla arkadaşlarımızla aramızdaki sevgiyi, saygıyı, paylaşmayı ve yardımlaşmayı artırmaya özen gösterelim. 

Sizler, yarınlarımız için umudumuzsunuz. 

Sizler, sahip olduğumuz en değerli hazinesiniz. 

Elinize ulaşan hediyelerle bu güzel günde yaşadığınız sevinç ve mutluluğun daha da çoğalmasını ümit ediyor, mübarek üç ayların başlangıcını ve yarıyıl tatilinizi yürekten tebrik ediyorum. 

Hepinizi sevgiyle kucaklıyor, gözlerinizden öpüyorum.” 

 

HEDİYE KUTUSU, BAYRAM COŞKUSU… 

 

Biz Şivlilik Hediye kutusundaki kitabı getirdik sâdece. Kutuda çocukların hoşuna gidecek çikolatadan şekere, kalemden silgiye, leblebiden kuru üzüme, bisküviden krakere, gofretten lolitopa, meyve suyundan boya kalemine; şu an hepsini hatırlamadığım ve fotoğraftan seçemediğim (birini seçtim TORKU MİNİKİ diyor), plâstik legovârî şeyler de var. Nerden baksanız sevgili, sevimli, çocuklar için mutluluk verici. 

Kitap elimde. 48 sayfalık kitabı anlatmaya kalksak ayrı bir yazı eder. Konu başlıkları vermekle yetinelim: 

  • Sağlıkla başlıyor; Konu: Otizm nedir, belirtileri nelerdir? 
  • Matematik, Türkçe, Hayat Bilgisi öğretici, bol resimli testler. 
  • CÜZDAN, GÜLERYÜZ ve DAĞINIK ODA hikâyeleri ve bunlara dâir sorular, testler. 
  •  

    ÖNCE SELÂM, SONRA KELÂM… 

     
  • Bir sayfa selâma ayrılmış: Selâm vermek sünnet, almak ise farzdır. Birlikte oturulan bir cemaatin yanından kalkılacağı zaman da gelindiğinde olduğu gibi selam verilmesi sünnettir. 

    “Binitli olan yürüyene, yürüyen oturana, sayıca az olan çok olana selâm verir.” BUHÂRÎ-MüSLİM 
  • Haydi etkinliklerle oyun oynayalım… Her daireyi numaraya göre boyayalım… 
  • Renkli fırfır yapalım… Uçurtma yapalım… Hacıyatmaz yapalım… 
  • Abdest alırken okunacak dua ve meâli… 
  • Ters yöne bakan ördeği bulunuz, Ağacın tanıtımı gibi çizgili, şekilli, resimli bilmeceler, bulmacalar… 

     

    HZ. NUH’UN (AS) DUÂSI 

     

    Kitabın bir sayfasında yer alıyor; resim de çizilmiş, âyetin Arapçası, sûre ve numarası da verilmiş olarak Hz. Nûh’un (AS) duâsı. Meâli şöyle: 

    Eğer beni bağışlamaz ve esirgemezsen, ben ziyana uğrayanlardan olurum! Hud Sûresi 57. Âyet 

     

    HOCA OKUMAYI ÖĞRETİYOR! 

     

    Adamın biri yoldan geçen Nasreddin Hoca’yı durdurmuş; 
  • Hocam, bana okumayı öğretir misin? Demiş. Hoca da; 
  • Tamam deyip hocanın camına bir taş atmış. Adam şaşırarak: 
  • Aaaaa, diye bağırmış. 

    Nasreddin Hoca adama dönerek: 
  • Yarın yanıma gel de “Eeeee”yi de öğreteyim demiş! 

 

Kitap ta, Hoca’yı örnek alarak bu fıkra üzerinden sorularla çocuklara bir şeyler öğretmeye, okuduğunu anlamaya ve anlatabilme kâbiliyetini kazandırmaya çalışıyor. 

ÇAMLICA ÇOCUK; BİZE BU GEREK! 

 

Biz konuyu biraz daha açmak adına, yazının başında araştırırken tevâfuk ettiğimiz ve varlığını öğrenmekten mutluluk duyduğumuz ÇAMLICA ÇOCUK DERGİSİ’nde yer alan, Halil Karaca imzalı ŞİVLİLİK ile ilgili konuyu çocuk diliyle ele alan pratik yazıyı veriyoruz kendilerine teşekkürlerle berâber şimdi de: 

  

 

DUYULMAMIŞ BİR GÜZELLİK… 

   

“Merhaba! Benim adım Ali. Sen de kimsin diye sorarsanız; Konya’da yaşayan bir çocuğum. Siz değerli arkadaşlarıma bir şeyden bahsedeceğim. Bunu daha önce hiç duymadığınıza eminim. 

 

Evet, anlatacağım şey: Şivlilik. “Aa! Şivlilik de neymiş?” dediğinizi duyar gibiyim. Sizi daha fazla meraklandırmadan hemen konuya geçiyorum. Şivlilik; Konya Yöresi’ne has bir gelenektir. Konya’nın kültürel bir mirasıdır. Kandil yahut yemeklik gibi manalara gelse de tam olarak kelime anlamı bilinmemektedir. Ben, fazla kelimelere takılmadan Şivlilik günü neler yaptığımızı anlatayım. 

 

REGÂİP ERTESİ; YA DA ŞİVLİLİK… 

 

Şivlilik günü mübarek Regaip Kandili’nin ertesi günüdür. Bu günde biz çocuklar sabah namazını kıldıktan sonra evlerimize geliriz. Güzelce kahvaltımızı yaparız. Sonra elimize Şivlilik torbalarımızı aldığımız gibi sokağa fırlarız. Sokağın başında arkadaşlarımızın gelmesini bekleriz. Bütün arkadaşlarımız tamam olduğunda, Şivlilik zamanı başlamış demektir… 

 

KAPI KAPI GEZERİZ! 

 

Arkadaşlarımızla birlikte akşama kadar kapı kapı gezeriz. Kapıların zillerini çalar; “Şivliliiik! Şivliliiik” diye bağırırız. Kapı açıldığındaysa “KANDİLİNİZ MÜBAREK OLSUN” der ve sonra şu maniyi söyleriz: 

 

Şivli şivli şişirmiş, 

Erken kalkan pişirmiş. 

İki çörek, bir börek, 

Bize Şivlilik gerek. 

 

Kapıyı açan ev sahipleriyse önceden Şivlilik için hazırladıkları yemişleri getirirler. “Hoş geldiniz! Sizin de  

Kandiliniz mübarek olsun çocuklar” 

diyerek, güler yüzle karşılarlar. Biz de torbalarımızı, poşetlerimizi açarız. Onlar da hazırladıkları ikramları torbalarımıza,  poşetlerimize koyarlar. 

Şivlilik ikramları; önceleri kuru kayısı, kuru üzüm, kırık leblebi, leblebi şekeri, akide şekeri olurdu. Günümüzdeyse bunların yanında gofret, bisküvi ve çikolata da ikram ediliyor. 

 

ŞİVLİLİK BAHANE, MUHABBET ŞAHANE… 

 

Keşke bu güzel adetimiz sadece Konya’yla sınırlı kalmasa. Tüm dünyada mübarek Regaip Kandili’nin ertesi günü bütün çocuklar sevindirilse. Unutmayın! ŞİVLİLİK BAHANE, MUHABBET ŞAHANE…” 

 

ANLATMAKLA ANLATILAMAZ! 

 

Geçen sene Konya’da SELÇUKLU KONGRE MERKEZİ’ndeki Şivlilik etkinliklerine bizzat katıldığımızı belirtelim, daha doğrusu hatırlatalım. Bu, etkinlikten öte hafta boyu süren bir festivâl niteliğinde. Öyle hoşumuza gitmiş, telefondan canlı yayın da yapmıştık. Ayrıca yazılar da yazmıştık. Görmek gerek, anlatmakla anlatılmaz. 

 

FAYDA VE GÜZELLİKLERİ ÇOK… 

 

Şivlilik döneminde müthiş bir ekonomik hareket te oluyor. Hediyelikleri bulmak zorlaşıyor. İlgili emtialar hemen tükeniyor. Yetişen alıyor yâni. Düşünsenize, her öğrenci sınıfa şivlilik getirip arkadaşlarına ikram etmeye çalışıyor. Böylelikle ikram etmeyi, paylaşmayı, selâm vermeyi, arkadaşının yüzüne bakmayı öğreniyor.  

Faydaları saymakla bitmez. Özellikle günümüz ekrana ve köşesine kapanma hâli çağında bunların çok değerli şeyler olduğu açık. 

Biz son olarak bu geleneğin irfânî bir temelinin de var olduğunu biliyoruz ve geçen dönemki yazılarımızda anlatmıştık. Zâten geleneğin espri ve muhtevasından kaynağının bu güzellik ve özelliği de anlaşılıyor. 

 

BÜTÜN BELDELER, ENVÂÎ ÇİÇEKLER… 

 

Sözü bağlarken, keşke bütün diyârlarımızda çocuklar böyle sevindirilse, çocuksu, temiz duygular ülkemiz ve coğrafyamız başta olmak üzere tüm dünyâda yaşasa ve yaşatılsa diye temennî ediyor, Üç Aylarımızın maddî-mânevî bereketler getirmesi, milletimiz, coğrafyamız ve insanlığın hayrına tecelli etmesi, çocuklarımıza bu süreci bir bayram olarak başlatıp yaşatan ŞİVLİLİK günlerinin ümit çiçeklerimiz çocuklarımızın mânâ çiçeklerinin müzdâdına medâr olması niyâzıyla cümleye içten sevgiler, saygılar sunuyor, tüm canlara sevdikleriyle berâber idrâk edecekleri sonsuz mutluluklar diliyoruz wes’selâm… 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve orducu.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.